ชนิดของโซลินอยด์วาล์ว ข้อมูลพื้นฐานที่จำเป็นต้องรู้

หลังจากที่ได้รับปากกับทางผู้อ่านในบทความครั้งก่อน (บทความเกี่ยวกับ ความแตกต่างระหว่าง โซลินอยด์วาล์วน้ำและลม) ไปแล้วว่า ในบทความถัดไปผู้เขียนจะนำ เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโซลินอยด์วาล์ว มาให้ได้อ่านกัน และแน่นอนค่ะว่าในบทความนี้ ก็จะมาทำตามคำสัญญาเช่นเคย โดยเนื้อหาหลักของบทความนี้ก็จะอธิบายเกี่ยวกับ รูปแบบและชนิดของโซลินอยด์วาล์ว ที่แบ่งออกเป็นชนิดต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น โซลินอยด์วาล์ว 2 ทาง, 3 ทาง และแบบ 5/2 ทางค่ะ

ท่านเคยสงสัยหรือไม่ค่ะว่า เวลาที่เราไปซื้อวาล์วควบคุมของไหลหรือโซลินอยด์วาล์วนั้น ทำไมข้างกล่องหรือในคู่มือการใช้งานของอุปกรณ์ประเภทนี้ หรือบนตัวของวาล์วเองจะต้องระบุค่าตัวเลขต่างๆ เพื่อบ่งบอกให้ทราบเกี่ยวกับชนิดของวาล์วหรือสเปคต่างๆของวาล์วตัวนั้นด้วย ไม่ว่าจะเป็นแบบ 2/2 way, 3/2 way, 5/2 way, 5/3 way หรือในแบบอื่นๆ แล้วค่าเหล่านี้มันหมายถึงอะไร แล้วแตกต่างกันอย่างไรบ้าง

เอาล่ะค่ะในบทความนี้ก็จะมาทำความรู้จักกับ โซลินอยด์วาล์วแต่ละชนิด ที่ได้กล่าวไปแล้วในด้านบนกันว่า มีชนิดไหนให้เราได้ทำความรู้จักกัน

ชุดตัวเลขบ่งบอกถึงชนิดของวาล์ว

โดยทั่วไปแล้วผู้ผลิตส่วนใหญ่จะมีการระบุ ชนิดของโซลินอยด์วาล์ว ให้อยู่ในรูปแบบของชุดตัวเลข (ยกตัวอย่างเช่น ชุดตัวเลขด้านบน) เพื่อแจ้งให้ผู้ใช้งานทราบเกี่ยวกับ ชนิดและรูปแบบของวาล์วควบคุมของไหล รุ่นนั้นๆ ว่ามีคุณสมบัติและการทำงานอย่างไร ก่อนที่เราจะซื้อมาใช้สักตัว แน่นอนว่าเราก็จะต้องทำความรู้จักกับชุดตัวเลขนี้กันก่อนค่ะ ไม่เช่นนั้นอาจจะทำให้เสียทั้งเวลาและค่าใช้จ่ายได้ ซึ่งชุดตัวเลขดังกล่าวจะสามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลักๆ ด้วยกันดังนี้

- ตัวเลขชุดแรกที่อยู่ด้านหน้า (ก่อนเครื่องหมายทับ /) จะเป็นตัวเลขที่ระบุว่าวาล์วควบคุมของไหลตัวนั้น มีจำนวนทางเข้าออกกี่รู หรือเรียกสั้นๆว่า port ยกตัวอย่างเช่น วาล์วควบคุมของไหลชนิด 3/2 way ก็จะหมายถึงว่า วาล์วควบคุมของไหลตัวนี้ มีพอร์ตสำหรับนำของเหลวเข้าหรือจ่ายของเหลว (Inlet+Outlet) ได้ 3 ports นั่นเอง

- ชุดตัวเลขที่อยู่ด้านหลัง (หลังเครื่องหมายทับ /) จะหมายถึง จำนวนตำแหน่งของวาล์ว หรือสถานะของวาล์วที่สามารถใช้งานได้ ยกตัวอย่างเช่น โซลินอยด์วาล์วแบบ 2/2 way ก็จะหมายถึงว่า เป็นโซลินอยด์ที่มี 2 ตำแหน่งและสองสถานะ และมีพอร์ตให้ใช้งาน 2 port นั่นเอง

* รูปตัวอย่าง วงจรและไดอะแกรมของโซลินอยด์วาล์วแบบ 3/2 ทาง (Spring Return)

* รูปตัวอย่าง วงจรและไดอะแกรมของโซลินอยด์วาล์วแบบ 5/2 ทาง

* รูปตัวอย่าง โซลินอยด์วาล์วลมแบบ 5/2 ทางของยี่ห้อ THB

ดังนั้นก่อนที่เราจะเลือกซื้อโซลินอยด์วาล์วเพื่อนำไปใช้งาน เราควรตรวจสอบชุดตัวเลขดังกล่าวด้วยว่า มีความเหมาะสมกับรูปแบบที่ต้องการนำไปใช้งานหรือไม่ ตลอดจนถ้าเป็นไปได้ คู่มือการใช้งานของโซลินอยด์วาล์ว ก็ถือว่าเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่ง เพราะคู่มือนี้จะช่วยให้เรารู้ว่ามีวาล์วดังกล่าวมีการใช้งานอย่างไร มีคุณสมบัติเบื้องต้นอย่างไร อีกทั้งข้อมูลพื้นฐานเหล่านี้ จะช่วยให้ท่านสามารถใช้งานโซลินอยด์วาล์วได้อย่างมีประสิทธิภาพเพิ่มมากยิ่งขึ้นด้วยค่ะ

ถ้าหากท่านใดต้องการทราบรูปแบบการใช้งาน หรือการทำงานเพิ่มเติมเกี่ยวกับ โซลินอยด์วาล์วลมแบบ 5/2 ทางก็สามารถดูได้ในวิดีโอด้านล่างนี้น่ะค่ะ ภายในวิดีโอจะสาธิต การใช้งานโซลินอยด์วาล์ว ชนิดดังกล่าว(5/2way) ร่วมกับกระบอกลมนิวเมติกค่ะ ถือได้ว่าเป็นการทดสอบที่เข้าใจง่ายดีจริงๆ:

คำถามที่พบบ่อย

- โซลินอยด์วาล์วที่กล่าวไปนั้น มีอยู่ในโซลินอยด์วาล์วประเภทไหนบ้าง

* จริงๆแล้วในปัจจุบันนี้โซลินอยด์วาล์วแบบ 2/2 ทาง, 3/2 ทาง, 5/2 ทาง, 5/3 ทาง เราสามารถหาซื้อได้ ทั้งที่เป็นโซลินอยด์วาล์วน้ำ ลม แก๊ส หรือน้ำมันค่ะ เนื่องจากผู้ผลิตส่วนใหญ่ในปัจจุบัน จะคำนึงถึงความยืดหยุ่นในการนำวาล์วควบคุมของไหลนี้ไปใช้งาน จึงได้มีการผลิตโซลินอยด์วาล์วออกมาให้ผู้ใช้งานได้เลือกใช้งานหลากหลายรูปแบบมากยิ่งขึ้น

- ควรใช้โซลินอยด์วาล์วกี่ทางดี

* อันนี้ต้องขึ้นอยู่กับรูปแบบการใช้งานของแต่ละท่านค่ะ ว่ามีการออกแบบหรือจุดประสงค์หลักของงานนั้นเป็นอย่างไร เช่นถ้าหากว่าเป็นงานควบคุมของไหลง่ายๆ ไม่ซับซ้อน เช่นนำไปใช้ควบคุมการเปิด-ปิดน้ำสำหรับรดน้ำต้นไม้ สวนหย่อม หรือแปลงผัก ขนาดเล็กถึงกลาง ก็สามารถใช้โซลินอยด์วาล์วแบบสองหรือสามทางได้(ยกตัวอย่างเช่น โซลินอยด์วาล์วทองเหลือง 2/2 ทาง เป็นต้น) เพราะวาล์วทองเหลือง 2 ทางประเภทนี้ จะมีข้อดีในเรื่องของ ความเรียบง่ายในการติดตั้งและใช้งาน อีกทั้งยังมีราคาถูก มีขนาด Port Size ให้เลือกเยอะ ใช้งานได้ยาวนานอีกด้วย

แต่ถ้าเป็นงานที่มีความซับซ้อนสูง หรือนำไปใช้งานกับระบบอัตโนมัติ(Automation System) ซึ่งต้องการควบคุมทิศทางลมหรือของไหลแบบหลายทาง ส่วนใหญ่แล้วจะใช้วาล์วโซลินอยด์แบบ 3 ทางหรือ 5/2 way ขึ้นไป (โซลินอยด์วาล์วลม หรือแก๊ส ยกตัวอย่างเช่น โซลินอยด์วาล์วลม AirTac/แอร์แทค เป็นต้น) หรือถ้าในระบบควบคุมในโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่อาจจะมีการนำโซลินอยด์วาล์วแบบดับเบิ้ลวาล์วเข้ามาช่วยเพิ่มประสิทธิภาพอีกทางหนึ่งด้วย

ฝากแง่คิดส่งท้าย

ถ้าหากเราเลือกชนิดของโซลินอยด์วาล์วไปใช้งานได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมกับรูปแบบงานของเรา เราก็จะสามารถดึงประสิทธิภาพการทำงานของวาล์วควบคุมของไหลนี้ได้อย่างสูงสุดเลยล่ะค่ะ ยิ่งคุณภาพและความเหมาะสมมีมากเท่าไหร่ ก็จะทำให้งานของเรามีประสิทธิภาพมากขึ้นเท่านั้นค่ะ สุดท้ายนี้ยังไงผู้เขียนก็ขอฝากไว้ด้วยค่ะ "รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง"