วาล์วลมและวาล์วน้ำต่างกันอย่างไร เลือกใช้แบบไหนดี

ท่านเคยสงสัยหรือไม่ค่ะว่า วาล์วควบคุมของไหลไม่ว่าจะเป็นวาล์วลมหรือวาล์วน้ำก็ดี มันมีความแตกต่างกันด้านการใช้งานอย่างไร ถ้าเราอยากจะนำไปใช้งานเราควรเลือกแบบไหนดี ในบทความนี้ผู้เขียนจะมาอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับรูปแบบของวาล์วควบคุมของไหลทั้ง 2 รูปแบบนี้กันค่ะ เพื่อให้บางท่านที่มีความสงสัยเกี่ยวกับข้อมูลดังกล่าว สามารถเลือกซื้อวาล์วควบคุมของไหลได้อย่างถูกต้อง และเหมาะสมตามรูปแบบการใช้งานของตนเอง

เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับอะไรบ้าง?

• ที่มาที่ไปของทั้งวาล์วน้ำและวาล์วลม ว่ามันคืออะไร ใช้งานอย่างไร
• รูปแบบคอยล์ไฟฟ้า การใช้งาน และข้อดีของวาล์วทั้ง 2 ประเภท
• ข้อแตกต่างในแต่ละด้านของวาล์วทั้ง 2 ประเภท
• การเลือกซื้อวาล์วเพื่อนำไปใช้ให้ถูกลักษณะของงาน
• ยี่ห้อของวาล์ว สำหรับใช้ตัดสินใจในการเลือกซื้อวาล์ว(ออปชั่นเสริม)

วาล์วน้ำคืออะไร?

* รูปตัวอย่างวาล์วน้ำที่สามารถพบเห็นได้ทั่วไป

วาล์วควบคุมของไหลชนิดใช้กับน้ำ ส่วนใหญ่จะนิยมนำไปใช้งานกับของไหลที่มีความหนืดใกล้เคียงกับน้ำมากที่สุดค่ะ ยกตัวอย่างเช่นน้ำ น้ำมัน ตลอดจนสารเคมีต่างๆ ที่มีความเข้มข้นของกรดน้อย รูปแบบของงานที่ใช้แบบที่เราเห็นกันอยู่บ่อยๆในปัจจุบันก็คือ ใช้งานในรูปแบบของการควบคุมการเปิดและปิดของของไหลจากที่กล่าวมาแล้วในข้างต้น ยกตัวอย่างเช่น เปิด-ปิดน้ำสำหรับรดน้ำต้นไม้ในสวนหย่อม สวนผลไม้ ระบบ RO(ระบบรีเวอร์สออสโมซิส) หรือแม้กระทั่งการนำวาล์วไปควบคุมการเปิด-ปิดการจ่ายน้ำเพื่อชำระล้างสิ่งสกปรกต่างๆ เช่น เปิดปิดน้ำสำหรับล้างโถปัสสาวะในห้าง หรือในปั๊มน้ำมันใหญ่ๆ หรือแม้กระทั่งใช้เป็นวาล์วจ่ายน้ำให้กับอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆอีกด้วยเช่น เครื่องล้างจาน เครื่องซักผ้าแบบอัตโนมัติ เป็นต้น

วาล์วน้ำที่เราพบเห็นบ่อยๆ จะเป็นวาล์วที่มีคอยล์แบบไฟฟ้า(Electric Coil) สามารถรองรับกระแสไฟได้ทั้งแบบกระแสตรง(VDC) และกระแสสลับ(VAC) โดยไล่จากกระแสไฟตรงแบบ 4VDC, 6VDC, 12VDC ไปจนถึง 24VDC ค่ะ ส่วนที่แบบใช้ไฟกระแสสลับนั้น ก็จะอยู่ในรูปแบบการใช้ไฟฟ้าภายในบ้านทั่วไป นั่นก็คือ 220VAC หรืออาจจะมีบางรุ่นที่ใช้ไฟ 110VAC ค่ะ

ส่วนเรื่องการทำงานหรือโครงสร้างของวาล์วน้ำจะเป็นวาล์วแบบ 2 ทาง(แบบ 2/2way) และวาล์ว 3 ทาง(แบบ 3/2way) เพราะโดยโครงสร้างแล้ววาล์วน้ำนั้นจะมีเอกลักษณที่ใช้งานง่าย จำนวนรูจะมีไม่เกิน 3 รู และไม่เกิน 2 สถานะค่ะ บางยี่ห้ออาจจะมีแบบ 5/2 ทางให้เลือกใช้งานด้วย มีสถานะการทำงานเริ่มต้นแบบปกติปิด(NC:Normally Closed) แต่ก็มีหลายรุ่นหลายยี่ห้อให้เราได้เลือกใช้งานแบบปกติเปิด(NO:normally open) ด้วยเหมือนกันค่ะ ในหัวข้อต่อไปผู้เขียนอาจจะมาลงรายละเอียดเกี่ยวกับ ชนิดของวาล์วแบบ 2 ทาง, 3 ทางและ 5/2 ทาง ให้ผู้อ่านได้ศึกษาเพิ่มเติมค่ะ ว่าแต่ละแบบแตกต่างกันอย่างไร

ในส่วนของบอดี้ของวาล์วน้ำ จะมีให้เลือกใช้งานทั้งที่เป็นพลาสติก และแบบทองเหลือง โดยแบบพลาสติกนั้นจะใช้กับการเปิดปิดน้ำทั่วไป ที่มีแรงดันไม่สูงนัก(สามารถเห็นได้ในเครื่องซักผ้าบางรุ่น) ส่วนแบบทองเหลืองนั้นจะใช้กับการเปิดปิดน้ำที่มีแรงดันสูง สารเคมี หรือน้ำมัน เป็นต้น

* รูปภาพวาล์วน้ำที่มีตัวถังแบบทองเหลือง

นอกจากนี้ วาล์วน้ำที่มีตัวถังแบบพลาสติก จะมีราคาที่ถูกกว่า วาล์วน้ำที่มีตัวถังแบบทองเหลือง ประมาณ 4-5 เท่าอีกด้วย ซึ่งโดยเฉลี่ยแล้วจะอยู่ที่ราคา 100-500 บาทโดยประมาณ (สังเกตุได้จากวาล์วน้ำในเครื่องซักผ้า/เครื่องล้างจานทั่วไป)

ส่วนการนำวาล์วน้ำไปใช้งาน ก็ไม่มีความยุ่งยากในการติดตั้งหรือวางระบบ(สำหรับควบคุมการทำงานของวาล์ว)มากนัก สามารถใช้ควบคู่กับสวิตซ์เปิดปิดแบบทั่วไปได้ หรือถ้าใครที่ต้องการให้วาล์วน้ำของตัวเองสามารถสั่งเปิดปิดของไหลแบบอัตโนมัติได้ล่ะก็ สามารถที่จะหาอุปกรณ์ประเภทเซ็นเซอร์รูปแบบต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น สวิตช์ตรวจจับแรงดัน เทอร์โมสตัท นาฬิกาดิจิตอล หรือนาฬิการตั้งเวลาแบบอนาล็อก(Analog Timer) มาต่อเพื่อควบคุมการทำงานของวาล์วได้เช่นกันค่ะ

วาล์วลมคืออะไร?

* รูปภาพวาล์วควบคุมลมแบบแอร์แทค AirTac

หลังจากที่ได้กล่าวเกี่ยวกับรายละเอียดของวาล์วควบคุมของไหลแบบน้ำกันไปแล้ว ที่นี้เราก็จะมาพูดถึงเกี่ยวกับวาล์วควบคุมของไหลแบบลม หรือว่าวาล์วลมกันบ้างค่ะ

วาล์วที่ใช้เกี่ยวกับลม ส่วนใหญ่จะนำไปใช้งานในระบบอัตโนมัติที่เกี่ยวข้องกับลมอัดแรงดันสูงต่างๆ เป็นหลัก ยกตัวอย่างเช่น ระบบนิวเมติกส์ และระบบไฮดรอลิค ซึ่งทั้ง 2 ระบบนี้ส่วนใหญ่แล้ว จะเป็นระบบที่ถูกติดตั้งไว้ภายในโรงงานหรืออุตสาหกรรมขนาดใหญ่ค่ะ

โดยในโรงงานหรือตามอุตสาหกรรมใหญ่ๆนั้น แน่นอนว่าจำเป็นที่จะต้องมีความแม่นยำในด้านการควบคุม และการทำงานของอุปกรณ์ที่สูงกว่าอุปกรณ์ในงานทั่วไป ซึ่งความแม่นยำดังกล่าวนั้นจะเน้นไปทางทางด้านระบบและการควบคุม ซึ่งถ้าหากระบบและการควบคุมนั้นมีความถูกต้องแม่นยำสูง ก็จะทำให้เกิดประสิทธิภาพโดยรวมได้อย่างสูงสุดตามมานั่นเอง

การใช้งานวาล์วลมแตกต่างกับวาล์วน้ำอย่างไรบ้าง?

ในด้านการใช้งานวาล์วลมนั้น จะนิยมนำไปติดตั้งเพื่อควบคุมการจ่ายลมอัดให้กับอุปกรณ์อื่นๆ ที่อยู่ภายในระบบนิวเมติกส์หรือไฮดรอลิคเป็นหลักค่ะ ยกตัวอย่างเช่น กระบอกลม ปืนลม หรืออุปกรณ์อื่นๆที่ใช้ลมอัดเป็นตัวกระตุ้นในการทำงาน ข้อเปรียบเทียบการใช้งานโดยรวม วาล์วลมถือได้ว่ามีข้อได้เปรียบ และมีความยืดหยุ่นกว่าวาล์วน้ำอยู่หลายประการค่ะ ยกตัวอย่างเช่น สามารถทนแรงดันได้มากกว่า มีความทนทานและอายุการใช้งานมากกว่า มีรูให้เลือกใช้งานเยอะกว่า(5/2 ทาง, 5/3ทาง) ส่วนการบำรุงดูแลรักษาก็จะมีความซับซ้อนกว่าวาล์วน้ำเล็กน้อย ทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับรูปแบบการนำไปใช้งานและสภาวะแวดล้อมด้วย

มีข้อดี ก็ต้องมีข้อเสีย ของมันคู่กัน

หลังจากที่ยกยอความดีของวาล์วลมไปบ้างแล้ว ทีนี้เราก็จะมาดูกันต่อค่ะว่า แล้วข้อเสียมีอะไรบ้าง? สำหรับข้อเสียของวาล์วควบคุมทิศทางลมนี้ก็คือ ผู้ที่นำไปใช้งานนั้นจะต้องมี "ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการออกแบบและติดตั้ง" เพราะว่าวาล์วควบคุมลมนี้จะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่ ขึ้นอยู่กับการออกแบบและการติดตั้งเป็นหลัก อีกทั้งลมที่จะจ่ายให้กับวาล์วจะต้องเป็นลมที่มีความสะอาดสูง ผ่านขั้นตอนการเตรียมลมอัดมาแล้วอย่างดี อีกอย่างหนึ่งก็คือ วาล์วควบคุมลมจะมีราคาค่อนข้างสูงกว่าวาล์วน้ำค่ะ ดังนั้นจะเห็นว่างานในรูปแบบทั่วไป จะไม่ค่อยเหมาะสมที่จะนำวาล์วควบคุมลมไปใช้งานเท่าใดนัก

วาล์วลมมีแบบไหนบ้าง?

วาล์วที่ใช้กับลมอัดที่มีให้เห็นอยู่ทั่วไป จะมีให้เราได้เลือกใช้งานอยู่หลายรูปแบบ เช่น แบบ 2 ทาง(2/2way) แบบ 3 ทาง(3/2way), 5/2 ทาง และแบบ 5/3 ทาง เป็นต้น ส่วนใหญ่แล้ว body ของวาล์วประเภทนี้จะผลิตจากวัสดุที่เป็นทองเหลืองหรือสแตนเลส บางยี่ห้อหรือบางรุ่นจะมีบอดี้เป็นอะลูมิเนียมอัลลอยค่ะ เนื่องจากเหมาะแก่การนำไปติดตั้งและใช้งานในอุตสาหกรรมมากกว่าแบบน้ำค่ะ

ส่วนยี่ห้อหรือรุ่นของวาล์วควบคุมทิศทางลม ที่นิยมใช้งานในปัจจุบันนั้น ก็จะหนีไม่พ้น วาล์วควบคุมลม ยี่ห้อแอร์แทค(AirTac Solenoid Valve) เนื่องจากว่าวาล์วจากแบรนด์นี้จะมีความยืดหยุ่นในด้านการทำงานสูง มีหลายรุ่นหลายขนาด(Port Size/Thread Size)ให้เลือกใช้งานกันอย่างจุใจ ราคามีความเหมาะสมถ้าเทียบกับประสิทธิภาพที่ได้จากการทำงานของอุปกรณ์แต่ละตัว สามารถนำไปใช้งานได้อย่างหลากหลายรูปแบบ และที่สำคัญมี ISO และ CE เป็นตัวการันตีคุณภาพให้วาล์วของแบรนด์นี้อีกด้วย

* รูปภาพวาล์วควบคุมลม AirTac แบบมีคอยล์ไฟฟ้า 2 ข้าง

หากท่านใดทราบตัวอย่างรูปแบบการนำวาล์วควบคุมลมแบบแอร์แทคไปใช้งาน สามารถดูเพิ่มเติมได้ที่วิดีโดด้านล่างนี้ค่ะ จะเป็นการใช้งานกับห้องดนตรีค่ะ มีลักษณะการเล่นเหมือนเล่นเปียโนเลย นับว่าเป็นไอเดียที่สุดยอดมากเลยทีเดียว:

นอกจากวาล์วลม AirTac แล้ว เราก็สามารถที่จะเลือกซื้อจากแบรนด์อื่นได้เช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น smc, festo หรือ ckd ค่ะ ซึ่งแต่ละแบรนด์ก็จะมีข้อดีและเอกลักษณ์ที่โดดเด่นแตกต่างกันออกไปค่ะ และหากท่านใดที่ยังสงสัยเกี่ยวกับการเลือกซื้อวาล์วโซลินอยด์ไปใช้งาน แต่ไม่ทราบว่าควรจะเลือกซื้อแบบไหนหรือยี่ห้อไหนดี หรือต้องการทราบเกี่ยวกับ เทคนิคการเลือกซื้อวาล์วแบบโซลินอยด์ ก็สามารถคลิกเข้าไปอ่านเพิ่มเติมได้น่ะค่ะ หรือถ้ายังไม่มั่นใจ ก็สามารถติดต่อกับทางร้านของเรา เพื่อรับคำปรึกษาได้เช่นกันค่ะ

* รูปภาพวาล์วควบคุมลมยี่ห้อ FESTO

สรุปส่งท้าย

ไม่ว่าจะเป็นวาล์วที่อยู่ในรูปแบบวาล์วน้ำและวาล์วลมก็ดี ต่างก็มีประโยชน์และมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์เราอย่างมากมาย(ซึ่งบางครั้งเราจะอาจจะไม่รู้ตัว) และประเด็นสำคัญที่เราควรที่จะต้องพิจารณาก็คือ ถ้าหากว่าเราต้องการนำวาล์วทั้ง 2 ประเภทนี้มาใช้งาน เราควรที่จะเลือกใช้ให้เหมาะสมกับประเภทและรูปแบบการใช้งานของเราค่ะ แล้วเราก็จะสามารถดึงพลังและประสิทธิภาพของเราได้อย่างเต็มที่นั่นเอง สุดท้ายนี้เอาไว้เจอกันในบทความเกี่ยวกับวาล์วประเภทต่างๆในครั้งต่อไปเหมือนเดิมน่ะค่ะ บาย...